John who? John Q!

In de cursus Beeldcultuur 2013 zijn we inmiddels aangekomen bij de Pragmatische analyse. De pragmatische analyse is een logisch vervolg op de syntagmatische en pragmatische analyses van de vorige blogs. De pragmatische analyse kijkt naar de ideologie achter een uiting van beeldcultuur. Hoe kunnen beelden geïnterpreteerd worden (Vos, 2004)?

Interpreteren is een activiteit waarin we wat we zien onmiddellijk ergens plaatsen in een categorie en geven er betekenis aan. Hierbij zijn drie vormen van interpreteren te onderscheiden:

1. De niet-bewuste vorm, deze vorm van interpreteren gebeurd volledig automatisch.

2. De voor-bewuste vorm, we gaan op harmonieuze wijze met de omgeving waarin we ons bevinden. Het interpreteren gaat vanzelfsprekend.

3. De bewuste vorm, we zijn ons er van bewust dat we het ene vervangen door het andere. (Van Driel, 2008).

Deze laatste vorm van interpreteren, de bewuste vorm, zal ik toepassen in de pragmatische analyse. 

 In het college werd ook aangegeven dat de pragmatische analyse zich bezig houdt met de symbolische laag van bijvoorbeeld een film.  "Wat betekend het verhaal?" staat bij deze analyse centraal. Dit kun je vanuit verschillende perspectieven bekijken, in deze blog komen de volgende perspectieven/interpretaties aan bod:

- de bedoeling van de auteur

- een gematigde interpretatie (verstaan)

- een wilde interpretatie (bevragen)

Maar eerst gaan we de filmscene die ik gekozen heb toelichten.

De film

Ik heb gekozen voor een fragment uit de film John Q. Waarschijnlijk heb ik het mijzelf erg lastig gemaakt door geen artsyfartsy film of enorm besproken foto uit te kiezen. Dat zijn gewoon dingen die mij een stuk minder aanspreken en een stuk minder voorkomen in mijn leven. Wellicht is dit een verkeerde keuze maar ik ga toch een poging wagen. De site IMDb.nl zegt het volgende over de film:

"A down-on-his luck father, whose insurance won't cover his son's heart transplant, takes the hospital's emergency room hostage until the doctors agree to perform the operation."

Het fragment dat ik heb uitgekozen is een emotioneel moment waarop John , met een gijzelaar onder schot, voor het ziekenhuis staat en een gesprek voert. De politie praat op John in op een manier waarop je gaat denken dat de actie totaal zinloos is, hier wil John echter niets van weten.

De bedoeling van de auteur (regisseur)

De bedoeling van een Hollywood film is allereerst natuurlijk scoren. De film moet geld op brengen.
Volgens regisseur Nick Cassavetes krijg je last van tunnelvisie wanneer je kind ziek is. Er is dan geen enkel anders iets belangrijk.  Dit weet hij uit ervaring aangezien hij zelf een zieke dochter heeft met hartproblemen, net zoals de zoon van John in de film. Hij zegt dat als zijn gezin in dezelfde situatie als het gezin van John zou zitten, zijn dochter nu waarschijnlijk dood was geweest. (http://www.ign.com/articles/2002/02/14/interview-with-nick-cassavetes)

Volgens Screenwritersutopia.com werkt de opening en misschien wel de hele films omdat: "James Kearns shows simple people dealing with simple problems"  Kearns is de scriptschrijver van de film.

De bedoeling van de "auteur" kun je dus samenvatten als het willen laten zien wat het ziek zijn van een kind met je kan doen. Daarbij ook laten zien dat zo'n situatie veel mensen kan overkomen.

Een gematigde interpretatie - Verstaan

Deze scene staat eigenlijk een beetje centraal voor de sfeer in de hele film. De sfeer in de film is dat je je eigenlijk net zo machteloos gaat voelen als John.  Volgens Hans van Driel (2008) is verstaan het volgende: "Een film verstaan wil zeggen, dat je de vragen stelt die de film zelf wenst. Deze procedure levert de gematigde interpretaties op.".  

Wat we zien in de film zijn ouders (vooral vader) die wanhopig is om zijn kind te redden. Hij doet allerlei pogingen om ervoor te zorgen dat zijn kind de behandeling kan krijgen die hij in zijn ogen verdient. Zoals het een Hollywood film betaamt zijn er vele valkuilen op de weg naar succes. Door steeds dingen mis te laten gaan wordt de situatie steeds uitzichtlozer. Je leeft steeds meer mee met hoofdpersoon John en zijn familie. Je interpretatie zal hier zijn dat je begrip en medelijden krijgt voor John en zijn acties, dit omdat vrijwel iedereen heel ver zal gaan om zijn/haar kind te beschermen.

Een wilde interpretatie -  bevragen

Hans van Driel (2008) legt bevragen als volgt uit: "Een film bevragen is veel spannender en levert  misschien wel nieuwe verbanden op. Dat zijn vragen die de film zelf niet stelt: over wat de film doet  en op welke manier. Hoe de film zich verhoudt tot andere films. Wat de film verbergt of onderdrukt.  Interessant is niet om je af te vragen wat een film in gedachten heeft (de tekst opvatting), maar wat hij  vergeet; niet wat de film zegt, maar wat de film niet zegt, en dus blijkbaar als vanzelfsprekend  aanneemt. Een film is niet een taart waarin de regisseur ijverig een bepaald aantal sieraden of  verrassingen heeft gestopt die de interpretator er een voor een zelfvoldaan zou moeten uithalen".

Dit bevragen komt naar mijn mening mooi terug in een review van de film op de volgende site: http://www.rogerebert.com/reviews/john-q-2002 . Hier gaat men dieper in op de gedachte achter de film en welke interpretatie zij hieraan koppelen.  Volgens deze review is de "message" van de film het volgende: " the richest nation in history should be able to afford national health insurance" .
Ze zeggen dus eigenlijk dat volgens hen de "auteur" van de film aan de wereld duidelijk wil maken hoe slecht het gesteld is met de ziektekostenverzekeringen in Amerika.  Dit is voor Amerikanen misschien een meer voor de hand liggende interpretatie dan voor ons aangezien het daar wellicht meer zal leven.

Conclusie

Dit soort analyses loslaten op een Hollywood film is lastig. Want heeft een regisseur of schrijver eigenlijk wel altijd een bepaalde bedoeling met een film? Wat mij betreft wel, het is alleen zo dat een dergelijke bedoeling bij een Hollywood film vaak lastig te achterhalen is. De gevoelens die een film oproept zijn vrij eenvoudig, maar als met gaat kijken naar de interpretatie? Wat mij betreft is dat enorm persoonlijk. Een regisseur of schrijver kan nog zulke leuke dingen bedacht hebben, wij zullen het er toch uit moeten halen met onze interpretaties.  

Dus was mij betreft is de conclusie, de film kan met nog zoveel bedoelingen geproduceerd worden maar wij kijkers geven er toch wel onze eigen invulling aan.

Referenties:

College Beeldcultuur, Hans van Driel, 2013

Van Driel, H. (2008). Het proces van interpreteren. Tilburg.

Vos, C. (2004). Bewegend Verleden. Amsterdam, Nederland: Boom.

Scene John Q, Geraadpleegd via: http://www.youtube.com/watch?v=2sked9dSoFk

Interview Nick Cassavetes, Geraadpleegd via: http://www.ign.com/articles/2002/02/14/interview-with-nick-cassavetes

Review film John Q, Geraadpleegd via: http://www.rogerebert.com/reviews/john-q-2002