Wie? Hoe? Wat? Syntagmatische analyse

Beelden, beelden beelden. Het blijft fascinerend en je kunt erover blijven vertellen. Bij het vak Beeldcultuur bekijken we beelden (foto's, film etc.) op alle mogelijke manieren. In mijn vorige blogpost had ik het over de paradigmatische analyse, hierbij keek ik naar wat er weergegeven werd met beeld. Nu gaan we verder met de Syntagmatische analyse, hierbij staat het HOE centraal. Hoe wordt een verhaal weergegeven. Om dit uit te leggen gebruik ik de theorieën van de Amerikaanse filmwetenschapper Bordwell, deze schreef in 1985 een theorie over deze analysevorm waarin hij een duidelijk onderscheid maakt tussen drie verschillende kenmerken: Sujet, Fabel en Stijl.  Docent Hans van Driel maakte in 1991 een heldere samenvatting van de opvattingen van Bordwell. Dit vormt een leidraad door mijn blog. De film die daarnaast centraal staat in deze blog is de film War Horse van Steven Spielberg, later daarover meer.

Sujet 

Het Sujet kan omschreven worden als de tekst zoals deze voor ons ligt zoals wij deze kunnen waarnemen. Het sujet heeft in veel klassieke films een vast patroon in opbouw. De inleiding is erg belangrijk voor de introductie van het verhaal. Meestal is dit ook aan het begin van de film, in enkele gevallen pas later. Na de inleiding volgt plotpoint 1. Hierbij komt het verhaal op gang wat vaak gepaard gaat met een eerste gebeurtenis. Als derde komen de verwikkelingen die zich voordoen in het verhaal. Deze verwikkelingen moeten de film spannend maken. Hierna komt  plotpoint 2, deze leidt de film tot het einde. De gebeurtenissen zijn inmiddels vergevorderd waardoor er behoefte is aan een afsluiter. Dan volgt het vijfde onderdeel, de climax. Climax betekend hoogtepunt, het verhaal bereikt hier dus haar hoogtepunt.  Bij de climax wordt de spanning verhoogt tot een maximum. Na de climax volgt er een afloop. Een samenvattend geheel met de afsluiting van alle gebeurtenissen(van Driel, 2013). Deze bovenstaande opbouw is gebruikelijk in bijvoorbeeld de typische Hollywood genres, maar ook in sprookjes met het klassieke eind: “en ze leefde nog lang en gelukkig”.

Fabel

De fabel staat in het teken van het verhaal zelf(van Driel, 2013). Wat wordt er verteld, wat staat er in de tekst? Waar gaat het over? Bij een tekstanalyse maar ook bij een beeldanalyse ga je analyseren wat je kunt waarnemen en waar het over gaat.

Stijl

De stijl van een boek of film hoort bij de maker van het product. Om het sujet te vormen moet de verteller stijlmiddelen gebruiken. Bij deze stijl draait het om het benoemen van de middelen waarmee de verteller zijn verhaal vertelt heeft. De stijl verbind de kijker met het verhaal. Welke stijl wordt gebruikt om het verhaal te vertellen en op welke manier (van Driel, 2013).

De drie soorten vertelwijzen van Bordwell

Bij het analyseren van beeld waarbij het niveau van de vertelling net zo belangrijk is worden drie soorten vertelwijze beschreven(van Driel, 1991):

Vertelwijzen
Er zijn drie vertelwijzen die we kunnen onderscheiden bij films en boekverhalen:

1. Klassieke vertelwijze, fabel staat centraal (Het verhaal/ de gebeurtenissen)

2. Art vertelwijze, sujet domineert (tekst,beeld en de verteller hebben de overhand)

3. Parametrische vertelwijze, de stijl staat op de voorgrond (Methodiek en materiaalgebruik is opvallend)

Klassieke vertelwijze is voor ons de meest bekende vertelwijze. Je hebt overzicht over wie, wat waar en wanneer iets gebeurt. Een lineaire vertelling, alles wat gebeurt is zinvol. Het is makkelijk te volgen doordat er gebruik wordt gemaakt van een duidelijke hoofdpersonage, één hoofdpersoon wordt toegepast. Een element dat vaak wordt toegepast is het dubbel-sujet ( een hoofdintrige in een liefdesverband). Er bestaat een duidelijke scheiding tussen realiteit en niet-realiteit. De creativiteit van de lezer wordt geleidt door de auteur, dus alle beelden die bij de lezer opgeroepen worden zijn in zekere mate geleidde beelden. Het verhaal heeft een duidelijke opbouw, het begin- en het eindpunt zijn duidelijk te ontdekken (van Driel, 2013).

De klassieke vertelwijze past bij het mechanistische wereldbeeld, het draait om oorzaak en gevolg. Een verhaal waar het allemaal draait om een probleem dat uiteindelijk weer wordt opgelost (van Driel, 2013).

Bij de Art vertelwijze ligt de nadruk op het sujet. Het is een constructie van een overzichtelijke fabel, deze is minder van belang. De tijd en plaats waar het zich afspeelt is onzeker. Het kenmerkt zich door zijn dynamische, dubbelzinnige, toeval en open karakter van vertelling. Hierbij is het moeilijk om een thema te formuleren omdat iedereen de kenmerken van de film anders kan en zal interpreteren(van Driel, 2013).

Parametrische vertelwijze is een vertelwijze die vrij weinig voorkomt. Hierbij staat de vormgeving, oftewel de stijl centraal. Het draait puur om de vorm en de muziek die je hoort(van Driel, 2013).

War Horse

War horse is een film van Steven Spielberg uit 2011. De storyline is volgens IMDB.com als volgt:
Dartmoor,1914: To his wife's dismay farmer Narracott buys a thoroughbred horse rather than a plough animal, but when his teenaged son Albert trains the horse and calls him Joey, the two becoming inseparable. When his harvest fails, the farmer has to sell Joey to the British cavalry and he is shipped to France where, after a disastrous offensive he is captured by the Germans and changes hands twice more before he is found, caught in the barbed wire in No Man's Land four years later and freed. He is returned behind British lines where Albert, now a private, has been temporarily blinded by gas, but still recognizes his beloved Joey. However, as the Armistice is declared Joey is set to be auctioned off. After all they have been through will Albert and Joey return home together?

Deze film is een typische Hollywood film en daarmee kan het ook onder de klassieke vertelwijze van Bordwell geschaard worden.  Het is een lineaire vertelling, de volgorde is chronologisch en het verhaal staat centraal (van Driel, 2013). Bij deze film staat het fabel, het verhaal, centraal. Het verhaal over  de relatie tussen Albert en Joey staat centraal, maar door de film heen komen er meer verhalen over mensen die een bepaalde band met Joey ontwikkelen. Volgens mij bedoeld Hans van Driel (2013) dit in zijn college met een dubbelsujet. Het verhaal over een band opbouwen met een paard komt meerdere keren terug. Daarmee is het paard Joey duidelijk het hoofdpersonage, daarna komt Albert aangezien de film begint met hem en Joey, eindigt met hem en Joey en tussendoor nog zijn verhaal volgt.

De film vind ik erg indrukwekkend, een mooi oorlogsverhaal. Natuurlijk ben ik een beetje bevooroordeeld doordat ik van paarden houd, maar ik was blij met een oorlogsfilm waarin het bloed eens niet om je oren vloog. Want als ik ergens niet tegen kan zijn het wel films waar een hoop bloed in te zien is.

Referenties:

College Beeldcultuur, Hans van Driel, 2013

Van Driel, H. (1991). Samenvatting: Narration in the Fiction, Bordwell (1985)

VisoTrailers (2011, 6 oktober). War Horse - Official Trailer [HD] [ Video file]. Geraadpleegd via: http://www.youtube.com/watch?v=QhueHIXbTF4

Foto Warhorse, geraadpleegd via: www.backflipfilms.com