Beeldcultuur 2013: Extra ECT deel 2 de analyse

In deel twee ga ik mijn analyse van beide dressuurproeven met jullie delen.
Het uitleggen van de oefeningen aan een leek is ontzettend lastig. Wanneer je meer wilt weten over de uitgevoerde oefeningen en hoe deze eruit zien raad ik je aan om de proeven met Nederlands commentaar te kijken. Deze verteld je dan precies wanneer welke oefening er aan de beurt is. Een meer correct uitgevoerd beeld dan deze gouden proeven zul je niet snel kunnen vinden.

Olympische spelen 2000 in Sydney met Bonfire.

Om een klein beeld te geven waaruit een dressuurproef op dit niveau is opgebouwd gebruik ik de Beeld analyse semiotisch model van M.T. van de Kamp, kunstcontext.com uit 2009.
Ik maak gebruik van dit model van de dansanalyse, naar mijn mening is de dressuur en dan met name de Kür op muziek het beste te vergelijken met dansen. Uiteraard heb ik dit enigszins aangepast naar de paardenwereld. Dit gebruik ik puur om een idee te geven van de kür. Daarna volgt een analyse puur op de beelden.

"Anky van Grunsven slaagde er in Sydney 2000 in de Duitse hegemonie op het onderdeel dressuur bij de Olympische Spelen te doorbreken. Haar 17-jarige toppaard Gestion Bonfire droeg de amazone uit Erp in Horsley Park naar het goud. Hun gereden kür op muziek kreeg van de jury een score van 86,05 procent. Haar concurrente Isabell Werth, de titelverdedigster met de eveneens 17-jarige Gigolo, kwam voor Van Grunsven met een knappe score van 82,20 uit de ring. Het prikkelde de veelvoudig Nederlandse kampioene nog eens extra. Haar eindtotaal over drie onderdelen (Grand Prix, Grand Prix Special en kür) kwam uit op 239,18, 5 procent meer dan Werth. Het brons was voor de Duitse Ulla Salzgeber met Rusty (230,57)."

Anky met Bonfire in Sydney

Beeld analyse semiotisch model

A: Gegevens:

Dans laag/ Theatrale middelen:

1. Dansers: Anky van Grunsven met Bonfire. In principe 1 danser en 1 begeleider, de ruiter laat het paard dansen zoals zij dat wil. Daarbij zou je het een samendans of duet kunnen noemen. De een kan niet hetzelfde doen zonder de ander.

2. dans: Het is een kür op muziek op de olympische spelen. Hiermee werd goud gewonnen.

A Danssoort : Klassieke dans, Het is een klassiek aspect van de sport wat al vele jaren oud is.

B Lichaam: Het lichaamsgebruik van zowel paard als ruiter moet optimaal zijn. De ruiter moet het paard opdrachten geven op een manier waarop het lijkt alsof ze niets doen. Het paard moet deze hulpen/opdrachten opvolgen en uitvoeren. Dit moet op zo'n manier gebeuren dat het correct, vloeiend en zonder protest wordt gedaan. Hiervoor zijn regels waarin beschreven wordt hoe het uitgevoerd dient te worden, of dit ook gedaan wordt wordt bepaald door een jury.

C Danselementen:

- Tijd: de gemiddelde kür duurt ongeveer 6 minuten, deze specifieke kür duurt 6,32 minuten.

- Ruimte: Bij het rijden van verplichte oefeningen bepaald men zelf wanneer en vaak ook waar men die doet. Hierbij wordt de hele ring van ongeveer 20x60 meter gebruikt. Deze ruimte wordt zo gebruikt dat de jury de oefeningen optimaal kan zien.

- Bewegingsstroom: De oefeningen die in de kür worden verreden zijn; allereerst de basisgangen stap draf en galop. Met daarbij ook de uitgestrekte varianten. Verder komen ook de Passage, Piaffe, Appuyement, piroutte en de wissels om de twee passen en om de pas. Als laatste moeten natuurlijk ook het halthouden en groeten genoemd worden.

3. Muziek: Voor deze kür heb ik het originele filmpje van de NOS kunnen vinden. Daarbij vertrouw ik er dus op dat de muziek die eronder staat echt is. De commentator laat weten dat het een compilatie is van eerder verreden kuren genaamd Something New, Something Old.

4. Choreografie: Een kür op muziek is een vrije dressuurproef die gereden wordt op muziek. Er zijn wel verplichte onderdelen die men moet laten zien. Deze onderdelen mogen op eigen wijze in de proef verwerkt worden.

Olympische spelen 2004 in Athene met Salinero.

Bij deze proef gebruik ik wederom de beeld analyse semiotisch model van M.T. van de Kamp, kunstcontext.com uit 2009.
Zoals bij hiervoor te lezen geeft dit een mooi overzichtje van wat er allemaal te zien is in een proef en geeft het een klein beetje inzicht in hoe de dressuur in elkaar zit. Aangezien de regels voor dit onderdeel van de dressuur al jaren hetzelfde zijn zal dit onderdeel van de analyse vrijwel hetzelfde zijn als bij de kür van 2000.

"Van Grunsven, in de Grand Prix Spécial ook al aanzienlijk beter dan Salzgeber, reed een voortreffelijk kür. Die was vergelijkbaar met de verrichting van haar oude troef Bonfire vier jaar geleden. De jury beloonde haar woensdag met een score van 85,825 procent.Dat bracht haar totaal op 79,278. Haar rivale bleef daar met de-jarige ruin Rusty aanzienlijk bij achter. De Duitse moest zich tevreden stellen met het zilver: 78,833."

Anky met Salinero in Athene

Beeld analyse semiotisch model

A: Gegevens:

1. Dansers: Anky van Grunsven met Salinero, weer in principe 1 danser en 1 begeleider, de ruiter laat het paard dansen zoals zij dat wil. Daarbij zou je het een samendans of duet kunnen noemen. De een kan niet hetzelfde doen zonder de ander.

2. dans: Het gaat wederom om een kür op muziek op een olympische spelen. Wederom werd hiermee goud gewonnen.

3. A Danssoort : klassieke dans. De kür is een klassiek aspect van de sport wat al vele jaren oud is.

4. B Lichaam: Het lichaamsgebruik van zowel paard als ruiter moet optimaal zijn. De ruiter moet het paard opdrachten geven op een manier waarop het lijkt alsof ze niets doen. Het paard moet deze hulpen/opdrachten opvolgen en uitvoeren. Dit moet op zo'n manier gebeuren dat het correct, vloeiend en zonder protest wordt gedaan. Hiervoor zijn regels waarin beschreven wordt hoe het uitgevoerd dient te worden, of dit ook gedaan wordt wordt bepaald door een jury.

5. C Danselementen:

- Tijd: De gemiddelde duur van een kür op muziek is 6 minuten. Deze kür duurt ongeveer 5,59 minuten.

Muziek: L’Esprit Chanson – Anky van Grunsven-Gestion Salinero Re-composed, arranged and produced by Cees Slings & Victor Kerkhof ©2003/2004.
Het is Franse muziek volgens de commentator. De muziek volgt de bewegingen en wanneer de muziek sneller gaat, gaat de beweging ook sneller etc.

Choreografie: Een kür op muziek is een vrije dressuurproef die gereden wordt op muziek. Deze onderdelen mogen op eigen wijze in de proef verwerkt worden.

Analyse van de beelden

Film
Voor de anayse van de beelden gebruik ik de volgende perspectieven en shots die genoemd worden op wikipedia.nl. Dit leken mij de meest voorkomende aspecten die ik goed zou kunnen gebruiken. Dit gebruik ik bij beide proeven om de analyse zo gelijk te houden.

De camerahoek wordt uitgedrukt in een kikvorsperspectief, ooghoogteperspectief en het vogelperspectief. Het vogelperspectief toont dat de beheersing bij de kijker of het personage ligt door wiens ogen je kijkt. Het kikvorsperspectief heeft kracht aan wie in beeld komt, het lijken wel reuzen.

De volgende shots gebruik ik in mijn analyse:

· Extra long shot: een zeer ruime opname, waar mensen weinig zichtbaar zijn

· Long shot: een ruime opname, mensen volledig zichtbaar en beeldvullend

· Knee shot: (American shot) een persoon tot aan de knie

· Medium shot: Een medium shot kadreert het lichaam ter hoogte van het middel.

· Medium close-up: de buste tot aan de schouders of de borstkas.

· Close-up: enkel een deel van de persoon is zichtbaar

· Big close-up: een detail

Kur 1 2000 sydney met bonfire

In deze analyse beschrijf ik in chronologische volgorde hoe de camera zich beweegt en hoe deze de combinatie van paard en ruiter volgt. Het is een beetje een opsomming van de beelden die gebruikt worden. De kur begint met een ooghoogte perspectief waarin een soort medium-shot te zien is. Daarna volgt bij het inrijden van de ring een kikvorsperspectief waarbij een long shot is gebruikt, paard en ruiter zijn volledig in beeld. Zodra Anky men Bonfire in de ring is wordt ze van boven met een vogelperspectief gefilmd. Hierbij is wederom sprake van een long shot. Men zoemt langzaam in en bij het groeten springt men over op een ooghoogte perspectief met een medium close-up. Na het groeten gaat men weer verder in het beeld wat daarvoor gebruikt werd. Zo wordt de combinatie gevolgd tijdens de eerste onderdelen van de proef.

Bij de tweede pirouette zit men ineens in een close-up van het hoofd van Bonfire op ooghoogte perspectief. Tijdens de pirouette zoomt men uit tot men weer op een long shot uitkomt. Dit shot blijft enkele oefeningen hangen en zodra de combinatie van de korte zijde van de ring afkomt gaat men weer over op long shot met vogelperspectief. Wanneer de ze de C passeert komt het ooghoogte perspectief weer terug. Zo wordt bijvoorbeeld de uitgestrekte draf van de zijkant gefilmd en op ooghoogte waardoor men op TV de bewegingen het best kan zien. Dit geldt ook voor bijvoorbeeld het van voren filmen van een appuyement waarbij goed te zien is dat de benen elkaar kruisen. Wanneer ze na de wissels weer de hoefslag op draait komt het vogelperspectief weer terug, nog altijd met long shot.

Na het overgaan in stap praat de commentator over Bonfire en na de bocht komt er een close-up van Bonfire's hoofd. Dit gaat dan weer over in een long shot. Beide is inmiddels met ooghoogteperspectief. Pas als ze, inmiddels in galop, weer bij de A aankomt gaat het long shot weer over in vogelperspectief. Wanneer de bij de uitgestrekte galop aankomt springen ze weer naar ooghoogteperspectief. Bij overgang naar passage komt men weer terug bij het vogelperspectief. Na de piaffe wisselt en weer van een beeld van voren op vogelperspectief naar een beeld van de zijkant met ooghoogte perspectief. Het long shot is nog steeds van kracht. Na het afgroeten komt en een close up van Anky's gezicht op ooghoogte, zodat je van haar gezicht kunt lezen hoe zij vond dat het gegaan is.

Dit was het einde van de proef. Wanneer je deze kijkt kun je goed zien dat de kür zo in beeld is gebracht dat men het verschil tussen gangen en oefeningen goed kan zien. Daarnaast is nagedacht hoe een oefening het beste in beeld gebracht kan worden. Bij uitgestrekte gangen zie je het paard van de zijkant het beste strekken, bij zijwaartse gangen of wissels zie je vaak van de voorkant het beste wat een paard doen. Naar mijn mening is het zo in beeld gebracht dat de oefeningen het meest spectaculair lijken.

Kur 2 2004 Salinero

Deze analyse is wederom een opsomming van de manier hoe de proef in beeld wordt gebracht. Hierbij komt soms al een kleine reflectie op de vorige geanalyseerde proef om de hoek kijken. Het filmpje begint wanneer Anky en Salinero nog buiten de ring zijn. Van een bijna extra long shot in vogelperspectief zoomt men in en daarna toont men een close-up van Anky op ooghoogteperspectief. Hier rijdt ze langzaam verder weg uit beeld en dan schakelt men over op vogelperspectief en weer iets wat neigt naar een extra long shot. Ze rijden nu nog om de ring heen, dit maakt echter al deel uit van de proef. Wanneer Anky haar hand op steekt om aan te geven dat de muziek mag beginnen hebben ze haar weer in close up met ooghoogte perspectief. Zodra ze begint met rijden kom je terecht in een long shot met ooghoogteperspectief.

Hier wordt de close-up van Anky pas na het groeten genomen. Ze wordt van voren gefilmd op ooghoogte. Na enkele seconden schakelt men weer terug naar een long shot. Hierbij wordt het duo meestal schuin van voren gefilmd, wanneer ze draaien schakelt men over naar een andere camera. De eerste uitgestrekte draf wordt niet vanaf de zijkant gefilmd, maar wederom schuin van voren maar nog wel zo schuin dat je het strekken goed ziet.

Wat opvalt is dat de long shot hier wat kleiner is dan bij de vorige kür. Je ziet minder omgeving. Het lijkt of hier enkel camera's zijn gebruikt die aan de korte zijde van de ring staan/hangen. Deze positie houdt men vrij lang tijdens de proef. Bij de uitgestrekte draf wordt ingezoomd op Salinero's hoofd en het beeld wordt weer langzaam groter. Dit alles lijkt vooral op ooghoogteperspectief gefilmd te zijn, al zitten er stukken tussen die een beetje tussen ooghoogte- en vogelvluchtperspectief lijken te zitten.

Bij het op maat nemen van de teugels wordt langzaam ingezoomd op Anky's gezicht. Dit lijkt iets boven het camera standpunt te bevinden, maar van een echt kikvorsperspectief is hier geen sprake. Daarna schakelt men over op long shot met vogelvluchtperspectief. Dit lijkt langzaam en bijna ongemerkt weer over te gaan in ooghoogte perspectief. De grens is vrij dun tussen schuin van boven en recht van voren. Er wordt veel gebruikt gemaakt van een perspectief dat eigenlijk tussen de twee vorige perspectieven in zit. Het is niet echt van boven, maar ook niet echt recht van voren. De long shot is hier af en toe ook zo dat je de onderkant van de voeten niet meer helemaal ziet.

Na het afgroeten zoomt men in met een close up tot medium close up van een juichende Anky van Grunsven. Daarna volgen verschillende close ups van bijvoorbeeld publiek maar ook nog van Anky. De proef is dan voorbij.

Analyse

Voor een leek lijken de proeven enorm veel op elkaar. Dat is vrij logisch omdat men dezelfde verplichte onderdelen moet uitvoeren, toch is de volgorde en manier iets anders. In deze analyse focussen we ons op de manier van in beeld brengen van de kür.

Er zijn twee grote verschillen tussen de beelden van de proeven. Het eerste verschil is dat in de proef van 2000 met Bonfire veel meer verschillende soorten shots en perspectieven worden gebruikt. Hier worden de manieren van in beeld brengen telkens afgewisseld, er komen veel verschillende soorten shots en perspectieven in voor terwijl in de proef van 2004 er veelal hetzelfde shot wordt gebruikt.

Het tweede grote verschil is hoe de shots verschillen. Een long shot met vogelperspectief ziet er bij de proef uit 2004 anders uit als bij de proef uit 2000. Het lijkt erop dat de camera's ergens anders hangen en misschien ook anders gebruikt worden. Ik weet natuurlijk de technische aspecten van de cameras niet precies, maar dit ik het gevoel wat ik krijg bij de beelden. Bij de proef uit 2000 is er meestal meer omgeving in beeld en wordt en meer van boven gefilmd dan bij de proef uit 2004.

Wat in de beelden van beide proeven naar voren komt is dat er getracht wordt om de bewegingen en oefeningen van het paard goed in beeld te brengen. Dit verschilt per proef wel een beetje, maar bij beide proeven zijn de bewegingen goed te zien. Wanneer een paard uitgestrekte passen maakt dan zie je dit ook duidelijk terug op de beelden. In grote lijn lijkt het in beeld brengen van de proeven dus wel degelijk op elkaar. Het hoofddoel is hetzelfde, de proef zo in beeld brengen dat alle oefeningen het beste uitkomen.

Conclusie

Het was erg leuk om eens wat dieper op dit soort beelden in te gaan. Toch was het erg lastig om dingen zo te beschrijven dat het voor iedereen duidelijk kan zijn. Ik hoop dat ik hierin geslaagd ben.

De olympische spelen is een evenement wat veel mensen toch wel volgend en vele zullen deze beelden dus wel eens gezien hebben. Maar waarom zou je je afvragen hoe ze dat nu precies in beeld gebracht hebben en of dat anders is dan voorgaande jaren? Dat is waarschijnlijk alleen weggelegd voor een studente Beeldcultuur die deze sport zelf beoefend in zekere mate.

Bij deze wil ik ook graag docent Hans van Driel bedanken voor de tip om deze analyse te gaan uitvoeren. Ik kan de proeven inmiddels bijna dromen omdat ik ze zo vaak gekeken heb voor deze analyse. Maar een ding weet ik nu zeker; de paardensport verveelt nooit! Al beoefen in deze sport liever in de natuur ;) .