donderdag 31 oktober 2013

Wie? Hoe? Wat? Syntagmatische analyse

Beelden, beelden beelden. Het blijft fascinerend en je kunt erover blijven vertellen. Bij het vak Beeldcultuur bekijken we beelden (foto's, film etc.) op alle mogelijke manieren. In mijn vorige blogpost had ik het over de paradigmatische analyse, hierbij keek ik naar wat er weergegeven werd met beeld. Nu gaan we verder met de Syntagmatische analyse, hierbij staat het HOE centraal. Hoe wordt een verhaal weergegeven. Om dit uit te leggen gebruik ik de theorieën van de Amerikaanse filmwetenschapper Bordwell, deze schreef in 1985 een theorie over deze analysevorm waarin hij een duidelijk onderscheid maakt tussen drie verschillende kenmerken: Sujet, Fabel en Stijl.  Docent Hans van Driel maakte in 1991 een heldere samenvatting van de opvattingen van Bordwell. Dit vormt een leidraad door mijn blog. De film die daarnaast centraal staat in deze blog is de film War Horse van Steven Spielberg, later daarover meer.



Sujet 

Het Sujet kan omschreven worden als de tekst zoals deze voor ons ligt zoals wij deze kunnen waarnemen. Het sujet heeft in veel klassieke films een vast patroon in opbouw. De inleiding is erg belangrijk voor de introductie van het verhaal. Meestal is dit ook aan het begin van de film, in enkele gevallen pas later. Na de inleiding volgt plotpoint 1. Hierbij komt het verhaal op gang wat vaak gepaard gaat met een eerste gebeurtenis. Als derde komen de verwikkelingen die zich voordoen in het verhaal. Deze verwikkelingen moeten de film spannend maken. Hierna komt  plotpoint 2, deze leidt de film tot het einde. De gebeurtenissen zijn inmiddels vergevorderd waardoor er behoefte is aan een afsluiter. Dan volgt het vijfde onderdeel, de climax. Climax betekend hoogtepunt, het verhaal bereikt hier dus haar hoogtepunt.  Bij de climax wordt de spanning verhoogt tot een maximum. Na de climax volgt er een afloop. Een samenvattend geheel met de afsluiting van alle gebeurtenissen(van Driel, 2013). Deze bovenstaande opbouw is gebruikelijk in bijvoorbeeld de typische Hollywood genres, maar ook in sprookjes met het klassieke eind: “en ze leefde nog lang en gelukkig”.

Fabel

De fabel staat in het teken van het verhaal zelf(van Driel, 2013). Wat wordt er verteld, wat staat er in de tekst? Waar gaat het over? Bij een tekstanalyse maar ook bij een beeldanalyse ga je analyseren wat je kunt waarnemen en waar het over gaat.

Stijl

De stijl van een boek of film hoort bij de maker van het product. Om het sujet te vormen moet de verteller stijlmiddelen gebruiken. Bij deze stijl draait het om het benoemen van de middelen waarmee de verteller zijn verhaal vertelt heeft. De stijl verbind de kijker met het verhaal. Welke stijl wordt gebruikt om het verhaal te vertellen en op welke manier (van Driel, 2013).

De drie soorten vertelwijzen van Bordwell


Bij het analyseren van beeld waarbij het niveau van de vertelling net zo belangrijk is worden drie soorten vertelwijze beschreven(van Driel, 1991):
Vertelwijzen
Er zijn drie vertelwijzen die we kunnen onderscheiden bij films en boekverhalen:

1. Klassieke vertelwijze, fabel staat centraal (Het verhaal/ de gebeurtenissen)
2. Art vertelwijze, sujet domineert (tekst,beeld en de verteller hebben de overhand)
3. Parametrische vertelwijze, de stijl staat op de voorgrond (Methodiek en materiaalgebruik is opvallend)

Klassieke vertelwijze is voor ons de meest bekende vertelwijze. Je hebt overzicht over wie, wat waar en wanneer iets gebeurt. Een lineaire vertelling, alles wat gebeurt is zinvol. Het is makkelijk te volgen doordat er gebruik wordt gemaakt van een duidelijke hoofdpersonage, één hoofdpersoon wordt toegepast. Een element dat vaak wordt toegepast is het dubbel-sujet ( een hoofdintrige in een liefdesverband). Er bestaat een duidelijke scheiding tussen realiteit en niet-realiteit. De creativiteit van de lezer wordt geleidt door de auteur, dus alle beelden die bij de lezer opgeroepen worden zijn in zekere mate geleidde beelden. Het verhaal heeft een duidelijke opbouw, het begin- en het eindpunt zijn duidelijk te ontdekken (van Driel, 2013).
De klassieke vertelwijze past bij het mechanistische wereldbeeld, het draait om oorzaak en gevolg. Een verhaal waar het allemaal draait om een probleem dat uiteindelijk weer wordt opgelost (van Driel, 2013).
Bij de Art vertelwijze ligt de nadruk op het sujet. Het is een constructie van een overzichtelijke fabel, deze is minder van belang. De tijd en plaats waar het zich afspeelt is onzeker. Het kenmerkt zich door zijn dynamische, dubbelzinnige, toeval en open karakter van vertelling. Hierbij is het moeilijk om een thema te formuleren omdat iedereen de kenmerken van de film anders kan en zal interpreteren(van Driel, 2013).
Parametrische vertelwijze is een vertelwijze die vrij weinig voorkomt. Hierbij staat de vormgeving, oftewel de stijl centraal. Het draait puur om de vorm en de muziek die je hoort(van Driel, 2013).


War Horse



War horse is een film van Steven Spielberg uit 2011. De storyline is volgens IMDB.com als volgt:
Dartmoor,1914: To his wife's dismay farmer Narracott buys a thoroughbred horse rather than a plough animal, but when his teenaged son Albert trains the horse and calls him Joey, the two becoming inseparable. When his harvest fails, the farmer has to sell Joey to the British cavalry and he is shipped to France where, after a disastrous offensive he is captured by the Germans and changes hands twice more before he is found, caught in the barbed wire in No Man's Land four years later and freed. He is returned behind British lines where Albert, now a private, has been temporarily blinded by gas, but still recognizes his beloved Joey. However, as the Armistice is declared Joey is set to be auctioned off. After all they have been through will Albert and Joey return home together?
Deze film is een typische Hollywood film en daarmee kan het ook onder de klassieke vertelwijze van Bordwell geschaard worden.  Het is een lineaire vertelling, de volgorde is chronologisch en het verhaal staat centraal (van Driel, 2013). Bij deze film staat het fabel, het verhaal, centraal. Het verhaal over  de relatie tussen Albert en Joey staat centraal, maar door de film heen komen er meer verhalen over mensen die een bepaalde band met Joey ontwikkelen. Volgens mij bedoeld Hans van Driel (2013) dit in zijn college met een dubbelsujet. Het verhaal over een band opbouwen met een paard komt meerdere keren terug. Daarmee is het paard Joey duidelijk het hoofdpersonage, daarna komt Albert aangezien de film begint met hem en Joey, eindigt met hem en Joey en tussendoor nog zijn verhaal volgt.
De film vind ik erg indrukwekkend, een mooi oorlogsverhaal. Natuurlijk ben ik een beetje bevooroordeeld doordat ik van paarden houd, maar ik was blij met een oorlogsfilm waarin het bloed eens niet om je oren vloog. Want als ik ergens niet tegen kan zijn het wel films waar een hoop bloed in te zien is.

Referenties:

College Beeldcultuur, Hans van Driel, 2013
Van Driel, H. (1991). Samenvatting: Narration in the Fiction, Bordwell (1985)
VisoTrailers (2011, 6 oktober). War Horse - Official Trailer [HD] [ Video file]. Geraadpleegd via: http://www.youtube.com/watch?v=QhueHIXbTF4

Foto Warhorse, geraadpleegd via: www.backflipfilms.com 

donderdag 10 oktober 2013

Beeldanalyse


Je praat makkelijker in beelden, beelden zeggen een heleboel. Bij een paradigmatische analyse ga je beelden analyseren. Dit kan zowel een bewegend als een stilstaand beeld zijn. En wel op zo'n manier dat het onafhankelijk blijft van maker en kijker. Hierbij hoort de term denotatie; dit betekend dat je iets zo sec mogelijk beschrijft, oftewel zo objectief en simpel mogelijk.
 Eigenlijk is beschrijven niet echt het goede woord aangezien je hierbij al snel richting het interpreteren gaat. Dit is nu juist de grote valkuil bij de paradigmatische analyse, het is enorm lastig om iets objectief weer te geven. Je beschrijft iets op de manier die jij kent en je geleerd is. Je hebt bijvoorbeeld geleerd dat donkere mensen uit Afrika komen, als je dan een foto beschrijft met donkere mensen ben je al sneller geneigd om te zeggen dan er Afrikanen op de foto staat.
Docent Hans van Driel zegt zelf dat de paradigmatische analyse onmogelijk is en toch mogen wij het gaan doen.


1972, Nick Ut, World Press Photo of the Year




Op deze wereldberoemde foto is een 9-jarig meisje te zien uit Vietnam, ze vlucht rennend van de Napalm aanvallen op haar dorp. Het meisje is naakt omdat haar kleren in brand stonden. De fotografen die er stonden vingen de kinderen op en hebben hun levens gered.
Een mooi verhaal is dat de fotograaf en het naakte meisje 40 jaar na het maken van deze foto nog altijd contact hadden (abcnews.com).
Deze foto heb ik op een of andere manier de laatste tijd vaak zien opduiken.  Het meest schokkend was dit meisje afgebeeld op een T-shirt. Niet omdat het plaatje heel schokkend was, maar het raakte me dat dit op kleding afgedrukt werd. Toen besefte ik pas hoeveel impact deze krachtige foto kan hebben.


Paradigmatische analyse

Deze analyse is volledig gebaseerd op de informatie uit de colleges Beeldcultuur van Hans van Driel in schooljaar 2013/2014.


Beeldanalyse


9 personen lopen op een weg. 4 daarvan hebben een helm op.  Een persoon heeft geen kleren aan. Rechts zie je een gebouw en links lijkt wat puin te liggen. Op de achtergrond zie je een soort rook/stofwolk.
Geen van alle personen hebben een positieven gezichtsuitdrukking. De personen met helmen op lijken ook iets in hun handen te hebben. De personen staan zo op de foto dat te zien is dat ze bewegen, daarnaast staan ze allemaal ongeveer in het midden. De nadruk ligt op de naakte persoon.

Op deze foto zie je ook nog het logo van World Press Photo, maar dit is op de originele foto niet.

Filmische analyse


De reikwijdte van de camera is niet erg groot, het is gefocust op de weg en de personen. De belichting is natuurlijk, gewoon zoals het toen was. Je zou dus kunnen zeggen dat er geen gebruikt is gemaakt van extra belichting of kunstmatige belichting.
Het formaat van de foto zou je liggend kunnen noemen, maar het is vrij vierkant bijgesneden. Je ziet aan elke kant ongeveer evenveel achtergrond. Het is niet duidelijk of dit een nabewerking is of dat het originele formaat zo is.
Aangezien het een foto is, is het geluid voor ons off-screen, mocht je er geluid bij denken dan hoor je waarschijnlijk neervallende bommen en geschreeuw. Typische oorlogsgeluiden. Daarnaast is Napalm (wat in de bommen zat) zeer brandbaar, het geluid van vuur zou je er dus ook bij kunnen denken (
http://en.wikipedia.org/wiki/Napalm). 

Ante-filmische analyse


De omgeving is a-filmisch, dit betekent dat deze er al was voor de foto werd genomen. Sterker nog, zonder deze omgeving en situatie zou deze foto nooit genomen kunnen worden. Ondanks dat de fotograaf op die plaats aanwezig was om foto's te schieten wist hij waarschijnlijk niet dat er bommen gegooid zouden worden. De fotograaf treft de omgeving dus zo aan en besluit dan om foto's te schieten.
Zou je kunnen zeggen dat hier iets pro-filmisch is? Ik denk het niet. Natuurlijk zal de fotograaf enigszins nagedacht hebben over de compositie, maar het is zeer onwaarschijnlijk dat een van de personen op een speciale plek is gezet om de foto mooier te maken. Het is een enorm aangrijpende foto, maar hoogstwaarschijnlijk een pure lucky shot. Dit natuurlijk in de zin van hoe iets op de foto staat, de fotograaf was er natuurlijk wel met een doel en een idee.

Conclusie


Dit is zo'n soort aangrijpende foto waarbij een paradigmatische analyse heel moeilijk is. Ondanks dit wilde ik de foto graag gebruiken omdat ik hem toch erg bijzonder vindt. Dat is vaker het geval bij rampen/oorlog foto's. Deze zijn zelden geënsceneerd maar des te vaker enorm mooi en ingrijpend. Juist omdat ze zo puur lijken zijn de foto's zo mooi.

Referenties

College Beeldcultuur, Hans van Driel, 2013

Napalm, 2013, Geraadpleegd op 19 december 2013 op:
http://en.wikipedia.org/wiki/Napalm

Napalm girl, 2012, Geraadpleegd 19 december 2013 op:
http://abcnews.go.com/blogs/headlines/2012/06/the-historic-napalm-girl-pulitzer-image-marks-its-40th-anniversary/